BURDUR ÜNLÜLERİ

 

HALİL BURDUR’İ


Burdur Çavdır Kızıllar Köyünde doğmuştur.Doğum tarihini tam olarak bilemiyoruz. Daha çocukken Burdur’a ilim tahsili için gelmis , sehrin medreselerinde okuyup yetismis ömrünü aynı yerde geçirmis değerli bir alimdir.Son çağın büyük alimlerinden Ömer Nasuhi Bilmen’e göre ,Osmanlı devrinin önemli müfessirlerindendir.

O daha çok Muhaddis yani Hadis alimi olarak tanınmaktadır.Halil Burdur’i bir çokesere Haşiye ve Talikatlar yazmıştır.Eserleri:Usul i Hadisten İrşaadül –Kari) isminde Aliyül KariHaşiyesi.Nahiv (Arap Dili ile ilgili)Gunyet ül Ebsar’a Netayucül Efkar Hasiyesi. Kıraat için NüveyriHaşiyesi.Tefsir ül Kadı’ya Talikat.Mutavvel’in büyük bölümüne Talikat.

Halil Burdur’i Hicri 1269 Miladi 1853 yılında vefat etmis.Demir Oğlu Hayratı Kabristanlığına defnedilmiştir(1).Bir yol yapımı sırasında bulunan mezar taşı halen Burdur Müzesindedir.

Kitaplığımızda ve bazı özel kütüphaneler de Mustafa Raşit bin Halil Burdur’i adıyla 19.yüzyıla ait yazılmıs taş baskı bazı eserler bulunmaktadır.Geniş bir bilgiye sahip olan bu kişinin Halil Efendinin oğlu mu dur yoksa başka bir zatınoğlu mu dur ancak son tesbitlerimiz Burdur Burç mahallesin de yaşayan başka bir Halil Efendi adında bir müderrisin olduğunu artık biliyoruz. Bu sebeple Mehmet Raşid'in Halil Efendi Burduri'nin oğlu değil söz konusu zatın oğlu olduğunu anliyoruz.Bununla beraber kesin olarak onun oğlu olup ve kendisi gibi müderris olan Hasan Tahsin Efendi’yibiliyoruz.

Halil Efendi ,Çay kenarında ki medresesinde uzun yıllar öğrenci yetirmiştir.Yine aynı yerde çay üzerine bir köprü yaptırmış ve bu köprü halende Muhaddis Köprüsü adıyla bilinmektedir.Burdur’u taşkınlardan korumak için yapılan, çay kenarı dere ıslahı sırasında;köprü yıkılarak yerine yeni tip bir köprü yapılmıstır.Halil Burduri’nin vefatından sonra medresesi oğlu Hasan Tahsin Efendi tarafından yaşatılması ve burada ders vermesi sebebi ile Muhaddiszade Medresesi” olarak tanınmıştır.(2)

Hasan Tahsin Efendi hakkında fazla bilgi sahibi değiliz ;ancak onun oğlu yani Halil Efendi’nin torunu Ömer Lütfi Efendi hakkında epeyce bilgiye sahibiz.Hasan Tahsin Efendi'nin çeşitli hahkemelerde görevler yürütmüş Halil Vehbi Efendi adında bir oğlu daha vardır.

Ömer Lütfi,Burdur Sancağını Osmanlı Meclisi Mebusa’ nın da temsil ederek millet vekilliğinde bulunmuştur.

Halil Efendi’nin Burdur’un   19 . yüzyılın  ilk yarısında yaşadığı  çalkantılı dönemdeki faaliyetleri için   bakınız(3)

Hayati KUZUCU

 

KAYNAKLAR

 (1)Bursalı M.Tahir Bey.Osmanlı Müellifleri.Yayına Hazırlayan:İsmail Özen.istanbul -1977.Cilt 3.Sayfa 346)
(2)Konya Vilayet Salnamesi .Defaten 17 . Sene 1301 .Syfa 128 (Eski harflerle)

(3) Sitemiz "Milli Tarihimiz ve Kimliğimiz.Kızıllar " bölümü

12.02.2008